Гэтае відэа можна праглядзець з беларускімі субцітрамі.

Вы слухаеце падкаст FSSPX, і мы вітаем вас у выпуску 39 праграмы “Крызіс у Касцёле”. Сённяшні выпуск прысвечаны святарскім пасвячэнням і біскупскім кансэкрацыям у новым абрадзе. За апошнія 50 гадоў у абодвух цырымоніях былі зроблены змены, таму мы адкажам на пытанне, ці робіць гэта сакрамэнт пасвячэння несапраўдным. Або, іншымі словамі, ці знаходзімся мы ў такім крызісе, калі ўсе святары і біскупы, пасвячаныя паводле новага абраду, фактычна не з’яўляюцца святарамі і біскупамі. Каб зразумець гэта, нам спатрэбіцца паглядзець на форму і матэрыю сакрамэнтаў і даць адказ на фундаментальнае пытанне: ці можа Касцёл увогуле змяняць форму сакрамэнтаў? А калі Касцёл можа рабіць такія змены, то што неабходна, каб сакрамэнт застаўся сапраўдным? Ці ёсць нейкія канкрэтныя словы, якія трэба абавязкова сказаць? Кс. Макфарленд далучыцца да нас на гэтым тыдні, каб адказаць на гэтыя пытанні на SSPX Podcast.

  1. Хто лічыць новыя пасвячэнні несапраўднымі?
  2. Што такое сапраўдны сакрамэнт?
  3. Што патрэбна для сапраўднасці сакрамэнту?
  4. Змены ў абрадзе святарскага пасвячэння
  5. Змены ў абрадзе біскупскай кансэкрацыі
  6. Чаму FSSPX пасвячае святароў паўторна?

Хто лічыць новыя пасвячэнні несапраўднымі?

Эндру Лэтэм: Мы вітаем кс. Макфарленда, настаяцеля прыярата Маці Божай Балеснай у Фініксе, штат Арызона. Вітаю, ойча, як справы?

Кс. Джон Макфарленд: Добра. Як вы, Эндру? Рады бачыць вас.

Я таксама. Сёння мы размаўляем пра сапраўднасць святарскіх пасвячэнняў і біскупскіх кансэкрацый у Novus Ordo. Як мы казалі на працягу апошніх двух-трох дзясяткаў выпускаў, у выніку ІІ Ватыканскага сабору і далейшых рэформ усё змянілася. Сакрамэнты змяніліся таксама, у тым ліку святарскія пасвячэнні і біскупскія кансэкрацыі. Выказваліся пэўныя сумневы адносна гэтых пасвячэнняў і кансэкрацый, адносна таго, ці сапраўдныя яны. З чаго мы пачнём нашую размову, ойча?

Я думаю, што спачатку мы можам сказаць пра тое, хто выказвае гэтыя сумневы, хто ставіць пад пытанне сапраўднасць пасвячэнняў. Гэта асабліва заўважна сярод седэвакантыстаў, пра якіх мы нядаўна казалі ў нашай праграме. Яны падтрымліваюць сваё сцвярджэнне аб тым, што члены іерархіі страцілі свае пасады ў выніку ерасі, тым, што ўказваюць на гэтыя змены ў сакрамэнтах і кажуць: “Гэтыя сакрамэнты змяніліся, яны з’яўляюцца несапраўднымі, і гэтага не магла зрабіць сапраўдная іерархія, сапраўдны Папа”.

І затым, паколькі яны стаяць на гэтай сваёй пазіцыі, паколькі лічаць, што чалавек, які носіць белую сутану, жыве ў Ватыкане, называе сябе Папам, але фактычна Папам не з’яўляецца, абнародаваў гэтыя новыя формы сакрамэнтаў, яны натуральна пачынаюць глядзець з падазрэннем на любы абрад, які быў уведзены з часу гэтай меркаванай страты папскага служэння.

Але гэта не толькі седэвакантысты. Вы сустрэнеце іншых бескампрамісных традыцыяналістаў, якія займаюць тую ж пазіцыю. У большасці выпадкаў гэта паходзіць не столькі з нейкай тэалагічнай аргументацыі, хай нават і памылковай, а хутчэй з падазронасці і варожасці (што таксама зразумела) да ўсяго, што было створана пасля ІІ Ватыканскага сабору.

Нам жа трэба глядзець на гэтыя рэчы, прымяняючы прынцыпы тэалогіі, а не быць проста рэакцыянерамі: усё змянілася, значыць, усё гэта злое і ў той жа час несапраўднае.

З іншага боку, ёсць людзі, якія проста не ведаюць, пра што кажуць. У іх няма ніякіх ведаў пра прынцыпы сакраменталогіі, яны глядзяць на абрады павярхоўна і не вагаюцца публікаваць сваё непісьменнае меркаванне ў інтэрнэце і пераконваць іншых людзей.

І затым таксама ёсць некаторыя святары, якія належаць да седэвакантыстаў, якія з’яўляюцца сапраўды разумнымі, начытанымі, якія маюць доступ да крыніц, якога ў большасці свецкіх няма. Яны могуць прывесці сапраўды пераканаўчыя аргументы, і яны трымаюцца погляду, што гэтыя сакрамэнты, гэтыя пасвячэнні і біскупскія кансэкрацыі з’яўляюцца несапраўднымі.

Здаецца, што сёння кожны, хто зацікаўлены традыцыйнымі каталіцкімі пытаннямі і мае падключэнне да інтэрнэту, з’яўляецца сакраментолагам. Усялякія людзі выказваюцца па пытаннях, у якіх нічога не разумеюць. Таму вельмі важна абмеркаваць гэта ад пачатку.

Зразумела. Значыць, нам трэба разумець прынцыпы, а не проста чытаць старонку такі-і-такі.blogspot.com. Гэта вы маеце на ўвазе?

Дакладна.

Што такое сапраўдны сакрамэнт?

Добра. У чым жа заключаюцца гэтыя прынцыпы для пасвячэння і кансэкрацыі? Або, можа, нам трэба зрабіць крок назад і сказаць увогуле пра прынцыпы для сапраўднасці сакрамэнту?

Так. І нават яшчэ раней: што мы маем на ўвазе, калі кажам “сапраўдны”? Гэта прычына блытаніны для многіх людзей. Тое, што сакрамэнт сапраўдны, не азначае, што ён абавязкова добры або што ён святы, або што ён жаданы. Гэтае слова мае ў тэалогіі вузкае спецыяльнае значэнне. Калі яно адносіцца да сакрамэнту, то азначае, што эфект гэтага сакрамэнту мае месца, што тое, для чаго прызначаны гэты сакрамэнт, фактычна адбываецца.

Так, калі б я меў перад сабою на стале бутэльку бардо і скарынку белага хлеба і прамовіў словы кансэкрацыі з намерам здзейсніць транссубстанцыяцыю, гэта быў бы сапраўдны абрад. Эфект меў бы месца. Я святар, я кажу правільныя словы, выкарыстоўваю правільную матэрыю. Гэта не штосьці, у чым варта ўдзельнічаць. Гэта быў бы цяжкі грэх з майго боку, гэта быў бы цяжкі грэх з боку кожнага, хто дабравольна ў гэтым удзельнічаў бы, але тым не менш эфект мае месца. Гэта сапраўдна, хоць і абсалютна незаконна, дрэнна і г. д.

Таму, калі мы кажам пра сапраўдны абрад пасвячэння або кансэкрацыі, мы не кажам, што нам падабаецца новы абрад, мы не кажам, што хочам карыстацца новым абрадам, мы не кажам, што ён настолькі ж добры, як і стары, або што ў старым трэба было рабіць змены. Мы кажам, што святарскі характар удзяляецца або што біскупскі характар кандыдату ўдзяляецца.

Напрыклад, так званыя праваслаўныя, схізматыкі ўсходняга абраду, маюць сапраўднае пасвячэнне, і Касцёл заўсёды прызнаваў сапраўднасць іхняга пасвячэння. Тыя, каму ўдзяляюць біскупскую кансэкрацыю або святарскае пасвячэнне ў гэтых абрадах, сапраўды з’яўляюцца святарамі і біскупамі, але гэта нядобра, гэта не прыемна Богу, таму што гэта здзяйсняецца ў стане схізмы.

Што патрэбна для сапраўднасці сакрамэнту?

Для сапраўднасці патрэбны матэрыя, форма, намер і служыцель, здольны здзейсніць дадзены сакрамэнт. Значыць, правільныя матэрыя, форма і намер.

Матэрыя — гэта фізічнае дзеянне або фізічная рэч; звычайна, але не заўсёды гэта іх спалучэнне: фізічнае дзеянне, якое выконваецца нейкай рэччу. Напрыклад, паліванне вадою для хросту; ускладанне рук з памазаннем хрызмам для канфірмацыі. У большасці выпадкаў матэрыя вызначаецца прынамсі апостальскай традыцыяй. У Касцёла ёсць пэўная свабода ў мадыфікацыі пэўных сакрамэнтаў, але яе няшмат. Мы пагаворым пра гэта падрабязней, калі пяройдзем да наступнай рэчы, да формы.

Форма — гэта словы, якія выкарыстоўваюцца для здзяйснення дадзенага сакрамэнту. Кожны сакрамэнт будзе мець свае словы, свае малітвы, свае цырымоніі, якія далучаны да яго, але форма — гэта той шэраг слоў, пры дапамозе якога наступае эфект. Напрыклад, у нас ёсць Канон Імшы, шматлікія малітвы, але толькі словы “Бо гэта ёсць Цела Маё” з’яўляюцца сакраментальнай формай, якая перамяняе хлеб у Цела нашага Пана Езуса Хрыста.

Форма дае зразумець, якое дзеянне мае месца. Калі казаць пра хрост, ёсць шмат прычын, навошта можна паліваць ваду на кагосьці: магчыма, вы хочаце астудзіць яго або пажартаваць з яго. Словы ж даюць нам зразумець, што насамрэч робіцца пры гэтым дзеянні палівання вадой, а менавіта ачышчэнне ад першароднага граху.

Форма была вызначана канкрэтна, да канкрэтных слоў, толькі для двух сакрамэнтаў: гэта хрост і святая Эўхарыстыя. Гэта тыя сакрамэнты, форма якіх дадзена нам нашым Панам Езусам Хрыстом у Святым Пісанні. Тут у Касцёла няшмат свабоды: гэтыя словы павінны быць. “Я цябе хрышчу ў імя Айца і Сына, і Духа Святога”. “Гэта ёсць Цела Маё”, “гэта келіх Крыві Маёй Новага і вечнага запавету” і г. д.

Па-за гэтымі двума сакрамэнтамі Касцёл фактычна мае вялізную свабоду для ўкладання формы іншых сакраментальных абрадаў. І гэта надзвычай важна разумець, таму што, калі вы лічыце, што словы, якія выкарыстоўваліся ў Лацінскім Касцёле ў часы Пія ХІІ, з’яўляюцца адзінай формай, якую Касцёл калісьці прызнаваў сапраўднай, то вы трапіце ў вялікую блытаніну і памылку, калі станеце ацэньваць сапраўднасць новага абраду.

Формы ўсіх сакрамэнтаў, акрамя хросту і святой Эўхарыстыі, будуць адрознівацца ў Лацінскім Касцёле і ў розных усходніх абрадах, і пры гэтым трэба памятаць, што Касцёл заўсёды прызнаваў гэтыя ўсходнія абрады як абсалютна сапраўдныя. Выказваюцца тыя самыя ідэі, але часта вельмі рознымі словамі. Гэтая форма павінна нейкім чынам, нават калі яна створана Касцёлам, выказваць тое, што здзяйсняецца. Дакладныя словы формы не павінны ўтрымліваць усяго; яны не павінны мець схаластычную тэалагічную дакладнасць у выразах. Яе зазвычай і няма. Але павінна быць ясна ў кантэксце абраду, што адбываецца.

Я хацеў спытацца, ойча. (Прашу прабачэння, што перабіваю.) Вы сказалі, што наш Пан вызначыў канкрэтную форму толькі для двух сакрамэнтаў: хросту і святой Эўхарыстыі. Астатнія ж… Магчыма, вы скажаце пра гэта далей, а я вас апераджаю… Адкуль яны бяруцца? З апостальскай традыцыі?

Касцёл уклаў іх у той ці іншы момант. Большасць з іх мае даволі старажытнае паходжанне. Гэта не так, што нейкі Папа прачнуўся раніцай у Сярэднявеччы і сказаў: “Думаю, сёння трэба сачыніць абрад канфірмацыі і пасвячэння”.

У нейкі момант Касцёл стварыў гэтыя рэчы, і таму тут дзейнічае прынцып, што, калі Касцёл устанавіў іх, Касцёл можа змяніць іх. Тут мова ідзе проста пра тое, як працуе іерархія. Калі нейкая ўлада ўводзіць нейкі закон таго ці іншага роду, тая самая ўлада можа скасаваць яго або змяніць яго. Калі вышэйшая ўлада ўстанавіла гэты закон, то ніжэйшая ўлада скасаваць яго не можа. Такім чынам, мы не можам змяніць словы, якія наш Пан Езус Хрыстус патрабуе ад нас выкарыстоўваць для двух сакрамэнтаў святой Эўхарыстыі і хросту. Але ў выпадку тых, якія Ён пакінуў укладаць Касцёлу, Касцёл можа змяняць іх так, як палічыць патрэбным. Зразумела, гэта не штосьці, з чым трэба бавіцца і да чаго трэба ставіцца легкадумна. Можна сцвярджаць, што якраз гэта і было зроблена пасля ІІ Ватыканскага сабору. Але гэта асобнае пытанне ад сапраўднасці.

Зразумела. Тут мы кажам толькі пра сапраўднасць. Пра тое, які мінімум павінен прысутнічаць, каб сакрамэнт быў здзейснены.

Так, дакладна. Тут мы вяртаемся да пытання, якое звязана з седэвакантызмам: ці існуе яшчэ Касцёл, калі ў большай частцы свету няма сапраўдных святароў і біскупаў, а большасць святароў і біскупаў з’яўляюцца самазванцамі, якія насамрэч не маюць святарскага ці біскупскага характару. Што тады засталося ад іерархіі ў тым значэнні, як яе заўсёды разумеў Касцёл?

Значыць, гэта матэрыя і форма. Матэрыя — гэта дзеянне, якое зазвычай уключае ў сябе нейкую матэрыяльную рэч. Форма — гэта словы, якія ўдакладняюць, што гэтае дзеянне фактычна робіць.

І затым ёсць намер. Намер — гэта тое, што асоба, якая здзяйсняе сакраментальнае дзеянне, жадае і збіраецца зрабіць. Бог зрабіў так, што мець правільны намер вельмі лёгка: усё, што патрабуецца, гэта жадаць зрабіць тое, што робіць Касцёл. Прынцып сакраменталогіі кажа, што намер прэзюмуецца, калі той, хто здзяйсняе сакрамэнт, кіруецца абрадам Касцёла.

Так, калі вы прыходзіце на Імшу ў нядзелю і бачыце, што святар служыць Імшу паводле Трыдэнцкага абраду, то вы мяркуеце, што ён сапраўдна здзяйсняе Імшу, сапраўдна здзяйсняе сакрамэнт святой Эўхарыстыі. Вы не ставіце гэтага пад пытанне. Калі ён выходзіць і робіць штосьці зусім іншае, то тады вы можаце задацца пытаннем. Але, калі той, хто здзяйсняе сакрамэнт, выконвае абрад Касцёла, то мы прымаем сапраўднасць.

Мы ніколі не можам з абсалютнай упэўненасцю ведаць намер іншага чалавека. Нават, калі ён скажа нам свой намер, ён можа хлусіць, ён можа забыцца — хто ведае? Але мы можам рабіць абгрунтаванае дапушчэнне, заснаванае на тым, што ён выконвае абрад, прадпісаны Касцёлам.

Касцёл робіць гэта і дазваляе такое распазнаванне, каб мы не былі празмерна скрупулёзнымі і не казалі: “Я не ведаю, хто такі кс. Макфарленд, я не ведаю, ці кансэкраваў ён Эўхарыстыю належным чынам”. Мы павінны схіляцца ў бок таго, каб праяўляць прэзумпцыю невінаватасці.

Правільна. Трэба мець вельмі, вельмі і вельмі сур’ёзныя прычыны яе не праяўляць.

Кс. Макфарленд не хоча, каб пасля Імшы да яго падыходзілі вернікі…

Дакладна. Таму што тады мы будзем гадаць пра ўсе рэчы на свеце. Часам сустракаеш такіх людзей, якія пакутуюць на скрупулёзнасць адносна сапраўднасці сакрамэнтаў. Гэта духоўная хвароба. Яны заўсёды просяць, напрыклад, каб іх паўторна ахрысцілі. Трэба зрабіць гэта дваццаць пяць разоў, каб яны згадзіліся, што ўсё было правільна, каб яны задаволіліся. Або святар кашлянуў падчас слоў кансэкрацыі. Яны былі прыпынены, і гэта значыць, што Імша была несапраўднай. Разумееце, такія рэчы выходзяць з-пад кантролю вельмі хутка.

Упэўнены, вам ніколі не даводзілася чуць такога.

Ага!

Калі казаць пра намер, то няма нават неабходнасці дакладна ведаць, што робіць Касцёл. Трэба хацець зрабіць тое, што робіць Касцёл. Няма таксама неабходнасці верыць у гэта.

Язычнік можа ахрысціць. Таму, калі двое язычнікаў жывуць далёка ад хрысціянскай цывілізацыі, адзін з іх чуў пра веру, ён памірае, хоча ахрысціцца і просіць свайго сябра: “Ты можаш ахрысціць мяне?” Сябар кажа: “А што гэта такое?” — “Гэта такі абрад Каталіцкага Касцёла, дзякуючы якому я стану яго членам, і ты можаш зрабіць гэта для мяне. Палі гэтую ваду мне на галаву і скажы такія словы”. І гэты язычнік, маючы намер зрабіць тое, што робіць Касцёл, хоць і не ведае пра Касцёл, не ведае пра сакрамэнт, можа сапраўдным чынам здзейсніць гэты сакрамэнт.

Таксама сакрамэнты, якія здзяйсняюць ерэтыкі, нават калі яны з’яўляюцца ерэтыкамі адносна пэўных спраў, звязаных наўпрост з канкрэтным сакрамэнтам, часта могуць здзяйсняць іх сапраўдна. Часам яны сумнеўныя, але гэта магчыма.

Наступная патрэбная рэч — гэта адпаведны служыцель сакрамэнту. Той, хто здзяйсняе сакрамэнт, павінен быць здольны яго здзейсніць. З хростам усё даволі проста: гэта кожны. Для сужэнства гэта ахрышчаны мужчына, ахрышчаная жанчына, якія не маюць перашкод. Тады яны ўдзяляюць гэты сакрамэнт адно аднаму. Для кожнага іншага сакрамэнту патрэбны святар, а пасвячэнне патрабуе біскупа. Канфірмацыя зазвычай патрабуе біскупа, але ў асаблівых абставінах, у тым ліку ў небяспецы смерці, канфірмацыю можа ўдзяліць святар. Але для пасвячэння, у тым ліку біскупскай кансэкрацыі, патрэбны біскуп.

Усё гэта сапраўды патрэбна для сакрамэнту: матэрыя, форма, намер і служыцель, здольны здзейсніць дадзены сакрамэнт. Мы маглі б вельмі доўга абмяркоўваць аргументы седэвакантыстаў, іх канкрэтныя пярэчанні адносна новага абраду. Калі б мы паглыбіліся ў гэтыя дыскусіі на падкасце, ён мог бы ісці гадзінамі. А многія з гэтых аргументаў нават не заслугоўваюць увагі. Таму мы пастараемся даць агульны погляд і будзем спадзявацца, што гэта прывядзе да найлепшага разумення.

Трэба памятаць, што адной з фундаментальных цяжкасцяў, звязаных з аргументамі седэвакантыстаў, з’яўляецца тое, што яны моцна неаб’ектыўныя да ўсяго, што выйшла з Касцёла пасля 1958 г., калі, як яны вольна ці міжвольна сцвярджаюць, іерархічны Касцёл фактычна спыніў сваё існаванне, або хутка пасля таго. Адсюль іхні незадаволены погляд. Таму, калі вы не згаджаецеся з іхняй пазіцыяй адносна гэтага, то вам трэба крытычна ўспрымаць любыя іхнія аргументы супраць сапраўднасці новых сакрамэнтаў.

Калі ўвесь каталіцкі свет ідзе за Касцёлам самазванцаў, епіскапат і прэзбітэрат якога амаль цалкам перастаў існаваць, то што мы скажам пра абяцанне Пана Касцёлу прабываць з ім да канца часоў і што брамы пякельныя яго не перамогуць? Мы не будзем тут абвяргаць пазіцыю самога седэвакантызму. Таго, хто яшчэ не глядзеў, я адсылаю да выпуска з кс. Транкуіла на гэтую тэму.

Змены ў абрадзе святарскага пасвячэння

Калі казаць канкрэтна пра пасвячэнне ў святары, то матэрыяй у старым абрадзе з’яўляецца ўскладанне рук. Біскуп кладзе абедзве рукі на галаву кандыдата. У новым абрадзе гэта дакладна тое самае: біскуп ускладае абедзве рукі на кандыдата. Форма ў старым абрадзе:

“Просім Цябе, усемагутны Ойча, дай гэтым слугам Тваім годнасць прэзбітэра. Аднаві ў іх сэрцах духа святасці, каб яны верна выконвалі абавязак святарскага служэння другой ступені, прыняты ад Цябе, Божа, і прыкладам свайго жыцця спрыялі выпраўленню звычаяў”.

Новы абрад:

“Просім Цябе, усемагутны Ойча, дай гэтым слугам Тваім годнасць прэзбітэра. Аднаві ў іх сэрцах духа святасці. Няхай яны верна выконваюць абавязак святарскага служэння другой ступені, прыняты ад Цябе, Божа, і прыкладам свайго жыцця спрыяюць выпраўленню звычаяў”.

“Каб”. “Каб” прапушчана. Усё несапраўдна!

Правільна. Па-лацінску гэта адно слова “ut”, “каб”. Яно нават у найменшай ступені не змяняе сэнсу ўрыўка. Таму трэба сапраўды ад пачатку мець намер знайсці несапраўднасць, каб сцвярджаць, што адно слова мае вялізнае значэнне.

Можна штосьці дадаць, ойча? Канкрэтна ў гэтым сакрамэнце пасвячэння ў святарства, паколькі формула не была канкрэтна дадзена нам нашым Панам Езусам Хрыстом, яе словы могуць змяняцца. Гэта тое, што вы казалі ў самым пачатку.

Так. Гэтыя словы не замацаваны, і ва ўсходніх абрадах вы ўбачыце іншыя словы для святарскага пасвячэння. Цалкам іншыя. Тут жа мы маем змену толькі ў адным “ut”. Дзве літары, якія не змяняюць сэнсу.

Тыя, хто сапраўды хоча мэтанакіравана паказаць несапраўднасць, будуць нападаць на намер, але мець правільны намер нескладана. Ён прэзюмуецца, калі біскуп кіруецца абрадам. Тады ён мае правільны намер, а словы ясна выказваюць, што ён пасвячае святара. Вось у чым сэнс.

Служыцель. У новым абрадзе ўсё яшчэ толькі біскупы пасвячаюць святароў. Таму большасць седэвакантыстаў або іншых людзей, якія сцвярджаюць, што ў новым абрадзе няма сапраўднага пасвячэння святароў, зазвычай не нападаюць на сам абрад святарскага пасвячэння, таму што, за выключэннем аднаго слова, гэта тая ж матэрыя і тая ж форма, якую Касцёл выкарыстоўваў для пасвячэння раней.

Зноў жа, у інтэрнэце ёсць спецыфічныя персанажы, якія кажуць, што ўсё новае несапраўднае, што “ut” крытычна важнае для сапраўднасці пасвячэння. Але гэта несур’ёзна. Няма патрэбы нават падрабязна гэта каментаваць.

Але, што цікава, пытанне, па якім яны нападаюць на святарскае пасвячэнне, гэта пытанне служыцеля. Яны крытыкуюць абрад біскупскай кансэкрацыі, які змяніўся вельмі моцна, а калі няма сапраўдных біскупаў, то няма каму сапраўдна пасвячаць святароў.

У нас ёсць хтосьці, у каго вострая шапка, але ён толькі выглядае на біскупа. Сам ён не біскуп, таму ён можа класці рукі на галаву і казаць словы колькі хоча, але нічога не адбываецца. Вось што яны кажуць. Нават калі матэрыя, форма і намер у парадку, але няма біскупа, які выконвае цырымонію, святарскага пасвячэння таксама няма. І гэта праўда, калі б гэта было так.

Змены ў абрадзе біскупскай кансэкрацыі

Таму біскупская кансэкрацыя фактычна з’яўляецца ключавым момантам ва ўсёй гэтай дыскусіі. Гэта нам і трэба абмеркаваць.

Дарэчы, магу коратка згадаць без лішніх падрабязнасцяў, што да ІІ Ватыканскага сабору пытанне таго, ці з’яўляецца біскупская кансэкрацыя часткай сакрамэнту пасвячэння, было адкрытым для дыскусіі. ІІ Ватыканскі сабор у сваіх дакументах кажа, што гэта фактычна сакрамэнт і ён належыць да святарскага пасвячэння. Ён не акрэсліў гэтага, таму што не акрэсліў нічога, але гэта і так было распаўсюджаным меркаваннем. Бо, калі гэта не сакрамэнт, то ўся гэтая дыскусія не мае сэнсу. Але мы для мэтаў нашай дыскусіі прымем, што гэта сакрамэнт. Гэта будзе патрабаваць яшчэ больш сур’ёзных доказаў таго, што новы абрад у парадку.

У біскупскай кансэкрацыі матэрыяй сакрамэнту зноў жа з’яўляецца ўскладанне рук: і ў старым абрадзе, і ў новым. Ёсць тыя, хто выстаўляе пярэчанні супраць новага абраду і ўздымае пытанне таго, што пры ўскладанні рук кандыдат у біскупы мае евангеліярый на задняй частцы галавы. Гэта насамрэч не мае значэння, таму што патрабуецца маральны, а не фізічны дотык, каб сакраментальнае дзеянне адбылося. Сакраментальны знак, які заключаецца ва ўскладанні рук, усё адно мае месца.

Значыць, яны кажуць, што, паколькі на галаве ляжыць евангеліярый, а рукі біскупа ляжаць на евангеліярыі, пасвячэнне не працуе.

Так. Біскупская кансэкрацыя адскоквае ад кнігі. Я так думаю. Яны сказалі б, што няма лучнасці, але, зноў жа, патрэбна маральная лучнасць. Не абавязкова павінна быць строга фізічная лучнасць. Часам даводзіцца сустракаць падобных людзей, якія лічаць, што, калі святар забыўся зняць накрыўку з цыборыя перад кансэкрацыяй, гостыі ў цыборыі не кансэкруюцца.

Я бачыў, што вы забыліся зрабіць гэта ў нядзелю, ойча.

Забыўся?

Жартую. Не маю паняцця!

Прызнаюся, я раней забываўся гэта рабіць, але гэта не ўплывае на сапраўднасць, хоць насамрэч трэба здымаць.

Зразумела.

Фактычна пытанне тут у форме. Тут не так, як са святарскім пасвячэннем, дзе адрозніваецца адно слова. Тут усё зусім іншае. У старым абрадзе форма наступная:

“Напоўні святара Твайго паўнатою Твайго служэння і, надзеленага аздобамі ўсялякага праслаўлення, асвяці яго расою нябеснага памазання”.

І новы абрад:

“А цяпер пралі на гэтага выбранага паходзячую ад Цябе моц кіруючага Духа, Якога Ты даў свайму ўмілаванаму Сыну і якога Ён даў святым апосталам, якія заснавалі Касцёл у кожным месцы як Тваю святыню на славу і няспынную хвалу Твайго імені”.

Няма ніякага падабенства. Новы абрад ніякім чынам не заснаваны на старым. Няма прамой сувязі. Таму ўзнікае пытанне: калі гэта так, то ці дастаткова новы абрад выражае тое, што здзяйсняецца?

І тут, па-першае, мы павінны зазначыць, што гэтая форма ў новым абрадзе заснавана на старажытным тэксце, які называецца “Апостальская традыцыя” Іпаліта. Ён з’яўляецца асновай для некаторых усходніх абрадаў біскупскай кансэкрацыі. Перадусім копцкі абрад кансэкрацыі мае вельмі падобную фармуліроўку і ўключае ў сябе гэтыя словы: кіруючы Дух або вядучы Дух, Spiritus principalis. Адпаведна, гэтыя словы “кіруючы Дух” маюць традыцыю выкарыстання ва Усходнім Касцёле ў сувязі з ласкай біскупскага служэння. Таму зноў, тое, што Касцёл і раней разумеў пад гэтымі словамі біскупскую кансэкрацыю, а таксама сувязь з несумненна сапраўдным усходнім абрадам дастатковыя самі па сабе, каб устанавіць сапраўднасць.

Але мы можам таксама спаслацца на тое, што называецца significatio adjunctis, сэнс праз тое, што далучана. Гэта не так, што ўся цырымонія біскупскай кансэкрацыі складаецца з невялікага абзаца, які мы толькі што прачыталі. Там ёсць і іншыя малітвы і г. д. з пастаяннымі згадваннямі пра тое, што кансэкруецца новы біскуп. Таму з кантэксту зразумела, што праліццё гэтага кіруючага або вядучага Духа — гэта адсылка да біскупскай кансэкрацыі.

Таму, калі вырваць гэта з кантэксту і паглядзець на гэта проста так, то можна сказаць: што ўвогуле гэта азначае? Але тое самае можна сказаць і пра стары абрад: калі там словы таксама вырваць з кантэксту, то што мы там кажам? Паўната служэння? Так, вядома, мы можам успрымаць гэта ў сэнсе епіскапату, але ці абавязкова гэта так? Не абавязкова. Або “асвяці яго расою нябеснага памазання”. Гэта можа азначаць што заўгодна. Таму мы ведаем, што мае на ўвазе Касцёл, па тым, што далучана да гэтай фактычнай формы ў астатняй частцы абраду. Гэтая форма, гэтыя пару сказаў, якія мы толькі што прачыталі з новага абраду біскупскай кансэкрацыі, з’яўляюцца часткай малітвы, якая працягваецца пасля слоў формы:

“Ойча, Ты ведаеш усе сэрцы. Ты выбраў свайго слугу на служэнне біскупа. Няхай ён будзе пастырам для тваёй святой аўчарні і першасвятаром, беззаганным перад Тваім абліччам, які служыць Табе ўдзень і ўначы. Няхай ён заўсёды атрымлівае благаслаўленне Тваёй прыхільнасці і прыносіць дары Твайго святога Касцёла. Праз Духа, Які дае ласку першасвятарства, удзялі яму сілу адпускаць грахі, як Ты загадаў, вызначаць служэнні, як Ты пастанавіў, і развязваць кожны вузел уладай, якую Ты даў сваім апосталам. Няхай ён будзе даспадобы Табе сваёй лагоднасцю і чыстым сэрцам, калі будзе складаць Табе прыемнае прынашэнне праз Езуса Хрыста, Твайго Сына, праз Якога Табе з Духам Святым у Тваім святым Касцёле належаць слава, улада і пашана цяпер і заўсёды. Амэн”.

Гэтая малітва, якая ўтрымлівае ў сабе форму, мае выразную згадку служэння біскупа. Гэтыя словы “служэнне біскупа” ёсць у малітве. Ёсць таксама згадка пастыра аўчарні, згадка першасвятара, якая таксама ёсць у традыцыйным абрадзе. Ёсць згадка прабачэння грахоў, вызначэння служэнняў. Называюцца рэчы, істотныя для служэння біскупа. Таму цалкам зразумела, пра што ідзе мова адносна гэтага “кіруючага Духа”, які ўдзяляецца, у саміх словах формы.

Гэта мне нагадала пра апошні выпуск, які мы рабілі на мінулым тыдні, калі размаўлялі пра беневакантызм — ідэю, што Папа Бенедыкт усё яшчэ з’яўляецца Папам. Дон Транкуіла прывёў некаторыя прыклады, кажучы, што так, у тэксце, які ён прачытаў на кансісторыі, ён зрабіў некаторыя граматычныя памылкі і ў цэлым мог сказаць больш ясна. А людзі хапаюцца за гэта і кажуць: “Вось, бачыце, ён усё яшчэ Папа”. Але дон Транкуіла паказаў, што пазней ён даў усе гэтыя падказкі… не падказкі нават, а ён ясна сказаў, што Пятровы пасад будзе вакантны. І пазней, калі ён развітваўся з натоўпам у Кастэль-Гандольфа, ён таксама сказаў штосьці падобнае. Нельга проста вырваць адзін сказ і сказаць: ну, вось, бачыце? Трэба глядзець на ўсю справу ў кантэксце. І там усё ёсць.

Так, і гэта праўдзіва для ўсяго. Класічная праблема з пратэстантызмам заключаецца ў тым, што яны выразаюць маленькія цытаты з Пісання, якія самі па сабе з’яўляюцца складанымі, калі разглядаць іх па-за кантэкстам. Здаецца, што яны падтрымліваюць тое, што яны заяўляюць. Але, калі ўзяць іх у кантэксце, іхнія заявы становяцца абсурднымі. Напрыклад, збаўленне адной толькі верай. Можна адкрыць св. Паўла ў выпадковым месцы і знайсці абвяржэнне.

А цяпер у людзей ёсць інтэрнэт, ім даступны ўсе касцёльныя дакументы і іх пераклады, і справа пагаршаецца. Яны спрабуюць прывесці аргумент; у многіх выпадках яны ўжо вырашылі, якой будзе выснова, і яны проста шукаюць цытаты, каб падтрымаць яе. Таму яны выцягваюць рэчы з кантэксту і імі даказваюць тое, што кажуць. Кожны касцёльны дакумент, кожны абрад мы павінны разглядаць у кантэксце. Таму форма, калі падыходзіць да пытання схаластычна, гэта канкрэтны сказ, які кажа пра наступства, што мае месца. Але ўвесь абрад таксама ўказвае на тое, што гэта за наступства.

Нават калі ўзяць хрост: усё, што патрабуецца, гэта паліванне вадой і словы “Я цябе хрышчу ў імя Айца і Сына, і Духа Святога”. Не зусім відавочна, што мова абавязкова ідзе пра ачышчэнне ад першароднага граху і пра ўліццё асвячальнай ласкі. Але гэта зразумела з абраду, якім Касцёл акружае гэты сакрамэнт.

Значыць, каб форма была сапраўднай у выпадку біскупскай кансэкрацыі (думаю, я цытую вас правільна), вы кажаце, што неабходна, каб яна казала пра нейкае наступства, якое будзе адбывацца. У новым абрадзе сказана: “А цяпер пралі на гэтага выбранага…” Вось яно: моц праліваецца на яго. Стары абрад адрозніваецца, і ў ім сказана: “Напоўні святара Твайго паўнатою”. Але ідэя тая самая: гэтае дзеянне робіцца для таго, каб завяршыць гэтую паўнату святарства, каб здзейсніць кансэкрацыю. Вось што адбываецца, хоць словы адрозніваюцца.

Правільна. Закліканне да Бога даць гэтага кіруючага Духа, праліць моц на гэтага кандыдата, на гэтага выбранага. Аб чым гэта? Гэта становіцца цалкам зразумела з астатняй часткі той самай малітвы. Таму прыкідвацца, што ў гэтым абрадзе ёсць нейкая двухсэнсоўнасць, азначае або паказваць няведанне сакраменталогіі, або падганяць факты пад загадзя ўстаноўленую выснову. Я ўжо вызначыў, што гэты абрад несапраўдны, і цяпер мне засталося толькі знайсці якія-небудзь рэчы, якія пацвердзяць маё перакананне.

Я на хвіліну выступлю ў ролі адваката д’ябла. У гэтай праграме такое бывае рэдка, але вы абараняеце новы абрад. Прынамсі так гэта гучыць, быццам бы вы абараняеце яго. Вы праўда абараняеце яго?

Я абараняю яго сапраўднасць. Памятаючы, што гэты выраз мае строгае тэалагічнае значэнне. Я не кажу, што гэта добрая ідэя, што нам трэба было змяніць абрад біскупскай кансэкрацыі. У новым абрадзе ёсць рэчы, якія можна інтэрпрэтаваць у адпаведнасці з калегіяльнасцю і таму падобным. У адной з малітваў ёсць спасылка на далучэнне да калегіі біскупаў і усё такое. Таму гэта не добрая рэч. Я не рэкамендую нікому, хто збіраецца стаць біскупам, прымаць кансэкрацыю ў новым абрадзе. Калі б мне трэба было, я выбраў бы стары без усякіх сумневаў.

Мы бачым гэтае неспатольнае жаданне сярод так званых рэфарматараў заўсёды рабіць штосьці новае, змяняць рэчы і пагарджаць традыцыямі Касцёла, у тым ліку яго літургічнымі традыцыямі. Несумненна, мы асуджаем гэтую няправільную апантанасць навізной, але гэтая неўпарадкаваная матывацыя з боку тых, хто ўкладаў гэтыя новыя абрады, не робіць гэтыя абрады абавязкова несапраўднымі. Гэта важнае пытанне, таму што яно датычыцца трываласці, бачнасці іерархічнага Касцёла.

Чаму FSSPX пасвячае святароў паўторна?

Добра, зразумела. Напэўна, апошняе пытанне, якое я задам перад тым, як мы скончым. У мяне няма лічбаў, я не ведаю афіцыйнай практыкі Брацтва св. Пія Х, але я чуў, што, калі святары пераходзяць у Брацтва св. Пія Х або далучаюцца да Брацтва св. Пія Х з Novus Ordo і яны былі пасвячаны ў новым абрадзе, часам Брацтва св. Пія Х рабіла ўмоўнае пасвячэнне або прынамсі расследаванне. Калі вы кажаце, што ўсё сапраўдна, асабліва ў святарскім пасвячэнні, якое амаль такое ж, то чаму FSSPX бярэ на сябе такі клопат?

Гэта было больш распаўсюджаным у ранейшыя дзесяцігоддзі, калі яшчэ не было зроблена дастатковага даследавання па пытанні пасвячэнняў. Калі глядзець на іх паралельна, то яны вельмі адрозніваюцца. Таму часткова адказ заключаецца ў гэтым. Таксама можа існаваць імавернасць, як гэта часта бывае ў сучасным Касцёле, што біскуп будзе імправізаваць. Бываюць біскупы, якія пасвячаюць святара ці кансэкруюць біскупа і проста выдумляюць словы на хаду. Або маюць штосьці падрыхтаванае загадзя, што падабаецца ім больш, чым абрад, які зацвердзіў Касцёл. З-за гэтага пасвячэнне можа быць прынамсі сумнеўным. Мы зазвычай разглядаем пасвячэнні тых людзей, якія да нас прыходзяць. Калі абрад выконваўся, то прымаецца прэзумпцыя, як мы казалі, на карысць сапраўднасці. Але бываюць і выключэнні.

Вы згадалі цікавы момант. Несумненна, бываюць сітуацыі… я не павінен казаць “несумненна”, таму што я не ведаю дакладна, але, імаверна, ёсць сітуацыі, як вы сказалі, калі цырымонія была крыху імправізаванай, таму ў паасобных выпадках могуць існаваць сумненні. Але мы насамрэч кажам не пра гэта. Мы кажам пра абрад пасвячэння як такі, які робіцца ў новым абрадзе так, як прадпісана. Тады ён сапраўдны.

Так. І я думаю, што абсалютная большасць біскупаў будзе проста трымацца сцэнарыя, таму што чаму б не? Варта захаваць свае імправізацыі для казання або ўступнага слова, або што ў вас там ёсць, а далей проста трымацца сцэнарыя. Ведаеце, чым больш мы глядзелі на гэтыя пытанні, тым больш станавілася зразумела, што само па сабе тое, што ёсць у новым абрадзе, дастатковае для сапраўднай кансэкрацыі біскупа. Тым больш у абрадзе святарскага пасвячэння як такім няма нічога, што выклікала б шмат трывогі.

Добра. Усё гэта выдатна, і, як я казаў, крыху дзіўна для гэтай перадачы чуць, што ўсё ў парадку. Мы не кажам, што ўсё ў парадку, мы кажам, што абрад сапраўдны. Але добра ведаць і не сумнявацца, што ў свеце прынамсі ёсць яшчэ біскупы, акрамя біскупаў Брацтва св. Пія Х. Гэта было б жахліва.

Так. І ці маглі б мы сказаць у такім выпадку, што іерархічны Касцёл усё яшчэ існуе? Не змаглі б. Думаю, важна падкрэсліць, што заданне Брацтва — гэта рабіць працу Каталіцкага Касцёла. Мы не хочам быць проста рэакцыянерамі, якія кажуць, што ўсё несапраўдна, усё беспарадак і мы нават не будзем разбірацца, а проста пераробім кожны сакрамэнт.

Часам даводзіцца сустракацца з людзьмі такой ментальнасці, нават са святарамі такой ментальнасці, якія паўторна хрысцяць кожнага, хто быў ахрышчаны ў сучасным Касцёле і г. д. Гэта не нармальная пазіцыя, гэта не ўзважаная пазіцыя, гэта не практыка Касцёла, таму мы хочам рабіць неабходныя адрозненні, мы хочам стаяць на цвёрдым падмурку ў тэалагічным, гістарычным, літургічным і іншых сэнсах. Гэтыя пытанні з’яўляюцца важнымі, і іх трэба разглядаць у святле прынцыпаў, а не толькі казаць, што мы ненавідзім ІІ Ватыканскі сабор і лічым несапраўдным усё, што ідзе разам з ім. Гэта неразумна.

Думаю, на гэтым і скончым. Ойча, вялікі дзякуй за ваш час. Мы вельмі ўдзячныя.

З Богам.

З Богам.

Дзякуй, што паслухалі і паглядзелі выпуск 39 праграмы “Крызіс у Касцёле” на SSPX Podcast. На наступным тыдні ў нашай праграме мы распачнём апошні блок выпускаў, прысвечаны Брацтву св. Пія Х як цэламу. Але перад тым, як разгледзець гісторыю FSSPX, апраўданне ягонага служэння, кансэкрацый 1988 года, нам прыйдзецца зрабіць крок назад і паглядзець, у чым заключаецца місія FSSPX. Навошта яно было заснавана? На наступным тыдні да нас далучыцца кс. Рыд, каб абмеркаваць сэнс існавання FSSPX. Калі ласка, падпішыцеся на наш падкаст і на Youtube-канал “SSPX News – English“, каб не прапусціць выпуск на наступным тыдні і ўсе нашы далейшыя выпускі. А калі ў вас ёсць магчымасць дасылаць нам штомесячныя ахвяраванні ў $5, 10 або 20 праз старонку sspxpodcast.com, гэта вельмі дапамагло б нам завяршыць гэты цыкл “Крызіс у Касцёле”. Да наступнага тыдня. Дзякуй, што паслухалі! З Богам!